Faktoring - bankka akseptlangan, biroq to’lovchi tomonidan to’lanmangan yetkazib berilgan tovarlar, ko’rsatilgan xizmatlar va bajarilgan ishlar uchun to’lov talabnomasi asosida regress huquqisiz to’lovlarni qabul qilish orqali, bank tomonidan mol yetkazib beruvchini moliyalashtirish borasida ko’rsatiladigan xizmat turidir.
Faktoring xizmatlari bankda asosiy talab qilib olinguncha hisob raqamiga ega bo’lgan mol yetkazib beruvchilarga ko’rsatiladi. Bunda to’lovchida muddati o’tgan kredit qarzdorliklari, zararlar, nolikvid balans va to’lovga noqobillik omillari bo‘lmasligi lozim.
Asosiy shartlar:
- Faktoring muddati - 90 kundan ko’p bo’lmagan holda;
- Faktoringdan ko’riladigan diskont - (mol yetkazib beruvchiga bank tomonidan to’lab berilgan summa va to’lovchidan undiriladigan summa o’rtasidagi farq) - 10-20% yoki asosiy majburiyat summasidan hamda muddatidan kelib chiqqan holdagi foizlarda o’rnatiladigan va faktoring shartnomasi muddati davomida amalga oshiriladigan to’lov.
Faktoring xizmatidan foydalanish uchun taqdim qilinadigan xujjatlar ro’yhati:
- Faktoring operatsiyasini amalga oshirish uchun ariza;
- Mol yetkazib beruvchi va to’lovchi o’rtasida tuzilgan va haqiqiysi bilan solishtiriladigan oldi-sotdi (bajarilgan ishlar, ko’rsatilgan xizmatlar) shartnomasi nusxasi. Shartnomada to’lov muddati aniq ko’rsatilish lozim;
- Yetkazib berilgan tovarlarni (bajarilgan ishlar, ko’rsatilgan xizmatlar) haqiqatda yetkazib berilganini (ishlar bajarilganligini, xizmatlar ko’rsatilganligini) tasdiqlovchi hujjatlar nusxasi, to’lovchi va mol yetkazib beruvchilar o’rtasida tuzilgan solishtirma dalolatnomalar;
- To’lovchi tomonidan boshqa banklarda ochilgan hisob-raqamlar ro’yxati.
To’lovchining moliyaviy holatini tekshirish uchun zarur bo’lgan hujjatlar:
- Qarz oluvchining hisobot davrlari uchun moliyaviy hisobotlari (buxgaltеriya balansi va moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot);
- Faktoringdan foydalanishning butun davrini o’z ichiga olgan pul tushumlari (pul oqimi) prognozi ko’rsatilgan biznеs-rеja yoki hisob-kitoblar;
- Mol yetkazib beruvchining to’lovchi bilan hisob-kitoblari, yetkazib berilgan tovarlari hajmi va uning aylanuvchanligini aks ettiruvchi hisob-kitob hujjatlari.
Ushbu hujjatlar ro’yhati faktoring xizmatlarini korsatish uchun yetarli bo‘lmagan holda bank tomonidan qo‘shimcha hujjatlar talab qilinishi mumkin.
